Xả Tang Là Gì? Thời Gian Bao Lâu? Cách Tiến Hành

Xả tang là một nghi lễ quan trọng trong văn hóa tâm linh của người Việt, nhằm đánh dấu thời điểm kết thúc thời gian để tang cho người đã khuất. Nghi thức này không chỉ thể hiện lòng tôn kính đối với tổ tiên mà còn mang ý nghĩa sâu sắc về sự tiếp nối giữa người sống và vong linh. Hãy cùng Không Gian Tâm Linh tìm hiểu về nghi thức này trong bài viết dưới đây.

Xả Tang Là Gì?

Xả tang, hay còn gọi là nghi thức cúng mãn tang, là một nghi lễ tâm linh cổ truyền trong văn hóa Việt Nam, được tổ chức nhằm báo tin cho vong linh người quá cố biết rằng thời gian để tang của con cháu đã kết thúc. Nghi lễ này không chỉ mang giá trị tôn kính, mà còn là sự kết nối tâm linh giữa người sống và người đã khuất, thể hiện mong muốn được linh hồn của tổ tiên phù hộ và che chở.

Nghi thức xả tang không chỉ là một phong tục đơn thuần, mà còn phản ánh triết lý về sự gắn kết giữa người sống và vong linh trong tín ngưỡng dân gian. Đây là biểu hiện của lòng tưởng nhớ, kính trọng và tri ân sâu sắc đối với người đã khuất. Qua nghi lễ này, con cháu gửi gắm lời cầu xin sự phù hộ, bảo vệ từ các thế hệ đi trước, thể hiện tinh thần nhân nghĩa và đạo đức gia phong.

Sau khi một người trong gia đình qua đời, lễ phát tang sẽ được tổ chức để tiễn đưa linh hồn ra đi. Sau nghi lễ phát tang, người thân sẽ tiến hành các buổi cúng giỗ, thắp hương theo định kỳ hàng năm. Khi tất cả những nghi thức này hoàn thành, gia đình sẽ chuẩn bị nghi lễ xả tang để báo tin cho người đã khuất.

Để Tang Bao Lâu Thì Xã Tang?

Thời gian để tang trước khi thực hiện nghi thức xả tang thường được điều chỉnh dựa trên mối quan hệ với người quá cố và truyền thống gia đình. Có hai hình thức chính: đại tang và tiểu tang.

Đại Tang

Đại tang thường kéo dài 3 năm, tuy nhiên nhiều gia đình chỉ giữ khoảng 27 tháng, dựa theo truyền thống tính toán từ 9 tháng thai nghén. Đại tang thường áp dụng cho những người có quan hệ thân thiết nhất với người đã khuất như cha mẹ, con cái, và có thể mở rộng đến các mối quan hệ khác dựa theo phong tục từng gia đình.

Tiểu Tang

Tiểu tang kéo dài ngắn hơn, tối đa 1 năm, và được chia thành các cấp độ như kỷ niệm, đại công, tiểu công, và tima. Mỗi cấp độ tương ứng với thời gian để tang và đối tượng người tham gia khác nhau, nhưng đều thể hiện sự tôn trọng và tưởng nhớ đến người đã khuất.

Có Nên Xả Tang Sớm Không?

Ngày nay, với nhịp sống hiện đại, việc tổ chức tang lễ và xả tang không còn ràng buộc nghiêm ngặt như xưa. Trước đây, việc giỗ mãn tang thường diễn ra sau hai năm, nhưng hiện nay, nhiều gia đình có thể xả tang sau 49 ngày. Điều này phụ thuộc vào nguyện vọng và điều kiện của từng gia đình, và không có quy định bắt buộc nào là đúng hay sai.

Trong bối cảnh xã hội hiện đại, việc cân bằng giữa các nghi lễ tâm linh và cuộc sống hàng ngày trở nên quan trọng. Việc xả tang sớm hay muộn không phản ánh sự hiếu thảo mà nằm ở tấm lòng của mỗi người. Nghi lễ chỉ là hình thức biểu hiện lòng kính trọng, và tùy thuộc vào quan điểm cá nhân cũng như tình hình thực tế của gia đình.

Sự linh hoạt trong các nghi lễ tang ma theo thời đại cho thấy văn hóa và tôn giáo luôn thích nghi và phát triển, từ đó giữ được giá trị cốt lõi của lòng hiếu thảo và tôn kính đối với tổ tiên.

Các Phương Pháp Xả Tang

Xả Tang Ở Nhà

Nghi thức xả tang tại nhà là một phần quan trọng trong quá trình kết thúc thời gian để tang. Để thực hiện nghi lễ này, gia quyến cần chuẩn bị các lễ vật cúng bao gồm quần áo, hài, mũ cho người đã khuất, đèn nến, hương quả ngọt, trầu cau, dầu rượu và một mâm cơm (có thể là chay hoặc mặn) để dâng lên các bậc thần linh.

Gia quyến sẽ đọc văn khấn cúng xả tang, cụ thể như sau: 

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật

Con kính lạy ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân

Con lạy Đức Đương cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương

Con kính lạy chư gia tiên Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ tỷ

Hôm nay là ngày…tháng…năm … (năm âm lịch) 

Con trai trưởng (hoặc cháu đích tôn) là………

Vâng theo lệnh của mẫu thân (nếu là mẹ hoặc phụ mẫu nếu là cha), các chú bác, cùng anh rể, chị gái, các em trai gái dâu rể, con cháu nội ngoại kính lạy.

Nay nhân ngày Lễ Đàm Tế theo nghi lễ cổ truyền,

Kính dâng lễ mọn biểu lộ lòng thành.

Trước linh vị của: Hiển………………chân linh (tên người đã khuất)

Xin kính cẩn trình thưa rằng:

Than ôi! Nhớ bóng phụ thân (hoặc mẫu thân); Cách miền trần thế

Tủi mắt nhà Thung (nếu là cha hoặc nhà Huyền nếu là mẹ) mây khóa, thăm thẳm sầu phiền.

Đau lòng núi Hỗ (nếu là cha hoặc núi Dĩ nếu là mẹ) sao mờ, đầm đìa ai lệ

Kể năm đã quá Đại Tường;

Tính tháng nay làm Đàm Tế.

Tuy lẽ hung biến cát; tang phục kết trừ;

Song nhân tử sự thân, hiếu tâm lưu để.

Lễ bạc, kính dâng gọi chút, há dám quên, cây cội nước nguồn,

Suối vàng, như có thấu chăng, họa may tỏ, trời kinh đất nghĩa.

Xin kính mời: Hiển…chứng giám và phù hộ cho toàn gia an ninh khang thái, vạn sự tốt lành.

Chúng con lễ bạc tâm thành cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Nghi thức quan trọng trong lễ xả tang là việc “vứt bỏ” khăn tang. Ở mỗi vùng miền, nghi thức này có cách thực hiện khác nhau: một số nơi dùng dao để chặt áo tang hoặc khăn tang, trong khi có nơi lại chọn cách đốt bỏ các vật dụng tang. Hành động này biểu trưng cho sự kết thúc của thời gian tang chế, và từ đó gia đình có thể trở lại cuộc sống bình thường.

Xả Tang Ở Nơi Chôn Cất

Sau khi người đã khuất được chôn cất, gia đình thường tổ chức lễ cúng 49 ngày hoặc 100 ngày tùy theo phong tục vùng miền. Việc xả tang chỉ nên tiến hành sau khi đã hoàn tất mọi thủ tục tang lễ và các lễ cúng liên quan.

Mặc dù có quan niệm cho rằng xả tang ngay sau khi chôn cất là không tôn trọng, thực tế nếu các nghi thức cúng tế được chuẩn bị và thực hiện đầy đủ, thì việc xả tang sau đó không phải là điều không tôn kính. Điều quan trọng là sự chu đáo trong quá trình thực hiện lễ cúng, thể hiện lòng thành kính của gia đình đối với người đã khuất.

Những Điều Không Nên Làm Khi Chưa Đến Hạn Xả Tang

Trong tâm linh và nghi lễ truyền thống, thời gian để tang không chỉ mang ý nghĩa tưởng nhớ mà còn chứa đựng nhiều kiêng kỵ, nhằm tránh việc mang đến những điều không may cho gia đình. Việc hiểu rõ xả tang là gì và tuân thủ đúng các quy tắc kiêng kỵ trong thời gian này là rất quan trọng. Dưới đây là một số điều gia đình cần tránh làm khi chưa đến thời gian xả tang:

Cưới Hỏi

Hôn nhân là một sự kiện quan trọng và mang lại niềm vui trong đời người, nhưng trong giai đoạn gia đình đang để tang, việc tổ chức lễ cưới cần được hạn chế. Theo quan niệm dân gian, đám cưới trong thời gian để tang có thể xem như không tôn kính đối với người đã khuất. Nếu không thể trì hoãn, gia đình nên tổ chức lễ cưới một cách giản dị, kín đáo, tránh phô trương.

Khai Trương

Tương tự, việc khai trương cửa hàng, doanh nghiệp trong thời gian để tang cũng không nên diễn ra. Điều này được cho là không hợp với tinh thần tôn trọng người đã mất. Trong trường hợp không thể hoãn lại, gia đình có thể tổ chức lễ cúng để xin phép xả tang sau 49 ngày, nhằm đảm bảo không làm ảnh hưởng đến tâm linh.

Xả Tang Tại Nhà

Nghi thức xả tang tại nhà là một phần quan trọng trong quá trình kết thúc thời gian để tang. Để thực hiện nghi lễ này, gia quyến cần chuẩn bị các lễ vật cúng bao gồm quần áo, hài, mũ cho người đã khuất, đèn nến, hương quả ngọt, trầu cau, dầu rượu và một mâm cơm (có thể là chay hoặc mặn) để dâng lên các bậc thần linh.

Nghi thức quan trọng trong lễ xả tang là việc “vứt bỏ” khăn tang. Ở mỗi vùng miền, nghi thức này có cách thực hiện khác nhau: một số nơi dùng dao để chặt áo tang hoặc khăn tang, trong khi có nơi lại chọn cách đốt bỏ các vật dụng tang. Hành động này biểu trưng cho sự kết thúc của thời gian tang chế, và từ đó gia đình có thể trở lại cuộc sống bình thường.

Lời Kết

Nghi lễ xả tang đóng vai trò quan trọng trong đời sống tâm linh, giúp gia đình cảm nhận được sự an ủi và tiếp tục cuộc sống sau khi trải qua mất mát. Việc thực hiện xả tang vừa là cách tôn vinh người đã khuất, vừa thể hiện lòng hiếu thảo và gắn kết với truyền thống văn hóa lâu đời.