Khâm Liệm Là Gì? Những Điều Kiêng Kị Khi Tiến Hành

Khâm liệm là một nghi lễ quan trọng trong tang lễ, đóng vai trò chuẩn bị cho người đã khuất trước khi bước sang thế giới bên kia. Đây không chỉ là một thủ tục cần thiết mà còn mang đậm giá trị tâm linh và văn hóa, giúp gia đình thể hiện lòng hiếu kính và tiễn đưa người mất một cách trang trọng. Hãy cùng Không Gian Tâm Linh tìm hiểu về nghi thức này trong bài viết dưới đây.

Khâm Liệm Là Gì?

Khâm liệm là một nghi lễ vô cùng quan trọng trong nghi thức tang lễ, nhằm chuẩn bị cho người đã khuất trước khi chính thức đưa vào quan tài. Sau khi trút hơi thở cuối cùng, thi hài người mất sẽ trải qua hàng loạt nghi thức như lễ hạ tịch, phục hồn, thiết hồn, mộc dục, và phạn hàm. Sau đó, gia đình sẽ tiến hành các bước chuẩn bị quan tài và làm lễ trị quan trước khi tiến hành nghi thức đại liệm và tiểu liệm, tạ quan và cuối cùng là liệm xác.

Liệm xác là công đoạn cuối cùng trong quá trình chuẩn bị cho người mất. Thi hài sẽ được mặc áo liệm, đắp chăn, mang găng tay và chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi được đưa vào quan tài. Nghi lễ này không chỉ mang ý nghĩa về mặt tâm linh, mà còn giúp thi thể được bảo quản sạch sẽ và trang trọng, với mong muốn người đã khuất sẽ an nghỉ trong sự tôn kính. Đồ dùng và trang phục được chuẩn bị kỹ càng như một lời tiễn biệt, để người mất mang theo khi bước sang thế giới bên kia.

Các Bước Thực Hiện Nghi Thức Khâm Liệm

Khi chọn được giờ tốt, tang chủ sẽ quỳ xuống khóc và người chấp sự tiến hành lễ khấn. Lời khấn thường là: "Được ngày giờ, xin làm lễ liệm. Cẩn cáo!" Tang chủ lạy rồi đứng lên, sau đó người nhà bắt đầu tiến hành các bước khâm liệm. Đầu tiên, dải buộc hàm sẽ được tháo ra, tiếp theo là chít đầu, phủ mặt bằng vải vóc màu đen có lót hồng, và lồng bao tay, đi tất cho người đã khuất.

Điểm cần lưu ý trong lúc khâm liệm là tuyệt đối tránh để nước mắt rơi xuống thi hài, vì theo quan niệm, điều này có thể khiến gia đình khó làm ăn thuận lợi trong tương lai. Đồ khâm liệm được sắp xếp theo thứ tự: đại liệm, chăn đại liệm, tiểu liệm, và chăn tiểu liệm. Sau đó, nghi thức tiểu liệm được thực hiện trước với việc gói thi hài trong các lớp chăn, sau đó đến nghi thức đại liệm.

Nghi lễ nhập quan

Ngay sau khi nghi thức khâm liệm hoàn tất, sẽ đến nghi lễ nhập quan. Người thân đứng xung quanh quan tài, và người mất được đặt vào quan tài một cách trang trọng bằng cách nâng thi hài qua tấm vải tạ quan. Chỗ trống trong quan tài sẽ được lấp đầy bằng quần áo cũ hoặc giấy, sau đó, quan tài sẽ được đóng kín và sơn đỏ.

Trong quan tài, người ta thường đặt các đồ tùy táng, đó có thể là những vật dụng yêu thích của người mất hoặc các đồ vật tượng trưng cho sự bảo vệ như lịch tàu, cỗ bài tổ tôm. Ngoài ra, trên nắp quan tài sẽ được đặt một bát cơm với một quả trứng luộc và hai chiếc đũa cắm đứng, tượng trưng cho sự đầy đặn và lòng hiếu thảo.

Vải đại liệm và tiểu liệm

Vải đại liệm và tiểu liệm là những vật dụng không thể thiếu trong nghi thức khâm liệm, thường được làm từ vải trắng hoặc tơ lụa nếu gia đình có điều kiện. Tiểu liệm là một miếng vải dài với ba đoạn vải ngang, trong khi đại liệm có kích thước tương tự nhưng có năm đoạn vải ngang để buộc thi hài người mất. Mỗi đoạn vải được bố trí sao cho vừa vặn với thi hài, giúp gói buộc thi thể một cách trang trọng và đúng nghi thức.

Ý Nghĩa Của Nghi Lễ Khâm Liệm

Khâm liệm không chỉ là một thủ tục quan trọng trong việc bảo quản thi hài mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Đây là bước tiễn đưa người mất về thế giới bên kia, giúp linh hồn họ chấp nhận sự thật rằng mình đã qua đời, từ đó bước sang hành trình mới một cách an lành và thanh thản. Nghi lễ này thể hiện sự chăm sóc cuối cùng của người thân dành cho người đã khuất, mong muốn họ được bảo vệ và yên nghỉ vĩnh viễn.

Những Điều Kiêng Kỵ Khi Thực Hiện Lễ Khâm Liệm

Ngoài việc hiểu rõ quy trình khâm liệm là gì, việc tuân thủ những điều kiêng kỵ trong tang lễ là rất quan trọng để đảm bảo sự an lành cho người đã khuất cũng như gia đình. Những kiêng kỵ này không chỉ liên quan đến tín ngưỡng mà còn được truyền lại qua nhiều thế hệ, phản ánh sự tôn trọng đối với người đã khuất và mong muốn họ có một cuộc hành trình thanh thản về thế giới bên kia.

Tránh Để Nước Mắt Rơi Vào Thi Thể

Một trong những quan niệm phổ biến trong quá trình khâm liệm là kiềm chế cảm xúc, không khóc quá nhiều và đặc biệt là không để nước mắt rơi vào thi thể. Theo quan niệm tâm linh, nước mắt có thể khiến linh hồn người đã mất không thể siêu thoát, vướng bận với thế gian. Người ta tin rằng, nếu nước mắt của con cháu rơi vào thi thể, điều này có thể mang đến những điều xui xẻo, ảnh hưởng tiêu cực đến công việc và cuộc sống của gia đình.

Dù quan niệm này có thể khác nhau tùy theo từng vùng miền, văn hóa hay tôn giáo, nhưng phần lớn người tham gia tang lễ vẫn cố gắng tuân theo để đảm bảo sự tôn trọng dành cho người đã khuất. Việc này thể hiện sự quan tâm và mong muốn người ra đi được thanh thản, không vướng bận với thế giới này.

Không Để Mèo Đến Gần Thi Thể

Một điều kiêng kỵ lâu đời khác là tránh để mèo, đặc biệt là mèo đen, tiếp cận thi thể. Theo quan niệm dân gian, nếu mèo nhảy qua thi thể, điều này có thể dẫn đến hiện tượng "quỷ nhập tràng", tức người chết có thể bất ngờ sống dậy. Người xưa tin rằng, khi hiện tượng này xảy ra, người chết có thể quay trở lại để "bắt" người khác trong gia đình. Dù đây chỉ là một tín ngưỡng dân gian, nhưng nhiều gia đình vẫn giữ gìn và tuân thủ để tránh những điều không may xảy ra.

Không Sử Dụng Gỗ Cây Liễu Để Đóng Quan Tài

Theo quan niệm cổ truyền, cây liễu không có hạt nên việc sử dụng gỗ liễu để đóng quan tài có thể gây ra việc gia đình không có con cháu nối dõi. Thay vào đó, gỗ từ cây tùng hoặc cây bách thường được ưa chuộng hơn vì chúng tượng trưng cho sự trường thọ, bền vững và tiếp tục cuộc sống sau cái chết. Ở một số địa phương, người ta còn thêm ít cây sam vào quan tài để tránh sét đánh. Mặc dù điều này không có cơ sở khoa học, nhưng nó thể hiện niềm tin truyền thống của nhiều người.

Việc tuân thủ các điều kiêng kỵ trong tang lễ không chỉ là một cách tôn trọng truyền thống và tín ngưỡng mà còn giúp gia đình cảm thấy an lòng, đảm bảo người đã khuất có một chuyến đi an lành về thế giới bên kia.

Lời Kết

Hiểu rõ quy trình khâm liệm là điều cần thiết để đảm bảo sự an lành cho người đã khuất và mang lại sự yên tâm cho gia đình. Bằng cách tuân thủ các nghi lễ truyền thống và kiêng kỵ, chúng ta có thể đảm bảo rằng người mất được tiễn đưa với sự tôn trọng và sự chuẩn bị tốt nhất cho hành trình về thế giới bên kia.